بررسی قرآن در قرآن
دسته: علوم انسانی بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 502 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 261
پایان نامه بررسی قرآن در قرآن در 261 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 19,000 تومان
بررسی قرآن در قرآن
پیشگفتار
«الحمدالله الذی انزل علی عبده الكتاب»[1] ستایش خاص خدایی است كه این كتاب استوار را بر بندة خویش فروفرستاد. خداوند این كتاب را بر بندگانش نازل كرد تا بندگان خود را از گمراهی نجات دهد و راه نجات را در تمسك به این كتاب و اهل بیت پیامبر (ص) قرار داد. همچنانكه پیامبر (ص) در حدیث معروف ثقلین میفرمایند: «إنی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی اهل بیتی. ما إن تمسكتم بهمالن تضلوا بعدی ابدا» من در بین شما دو چیز گرانقدر باقی گذاشتم. كتاب خدا و عترتم كه اگر به آن متمسك شودی هرگز گمراه نخواهید شد»[2]
قرآن در تمامی ابعاد فردی، اجتماعی، مادی، معنوی، دنیوی و اخروی هدایت انسان را تأمین كرده است.
استاد مطهری میفرمایند:
«قرآن مثل بعضی كتابهای مذهبی نیست كه یك سلسله مسائل رمزآسا در مورد خدا و خلقت و تكوین مطرح كرده باشد و حداكثر یك سلسله اندرزهای اخلاقی هم ضمیمه كرده باشد. قرآن اصول معتقدات و انكار و اندیشه هایی را كه برای یك انسان به عنوان یك موجود با ایمان و صاحب عقیده لازم و ضروری است و همچنین اصول تربیت و اخلاق و نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان كرده است.»[3]
پس از آنجا كه شناخت قرآن یكی از ضروری ترین و مهم ترین نیازهای هدایتی بشر است. شناخت آن به سادگی میسر نیست. برای یافتن آن نیز باید به خود قرآن مراجعه كرد و قرآن را در قرآن یافت.
نویسندة معروف اسلام «سید قطب» در مقدمه كتاب خود «تصویر فنی قرآن مجید» بحث جالبی تحت عنوان «من قرآن را پیدا كردم» دارد كه خلاصه اش این است.
«این كتاب داستانی دارد، تا كتاب به چاپ نرسیده بود آن را در نزد خود نگاه داشتم ولی امروز كه كتاب برای چاپ فرستاده می شود، ناچارم آن را فاش كنم:
در كودكی كه برای نخستین بار قرآن را می خواندم، با اینكه فكر من قادر به درك معانی بلند آن نبود، چیزهایی از آن احساس می كردم. هنگامی كه بعضی از آیات را می خواندم، عكس ها و تصویرهای جالبی در ذهن من نقش می بست. من از این تصویرهای ساده و قدرت خلاقة قرآن، فوق العاده لذت می بردم. و با آن، مدت ها سرخوش بودم، آن ایام با خاطرات شیرینش گذشت.
هنگامی كه قدم در محبط مدرسه گذاشتم وتفسیر قرآن را در كتب تفسیر خواندم و اقوالات این و آن و احتمالات گوناگون را مطالعه كردم. دیدم دیگر اثری از آن «تصویرهای روح پرور» و آن جمال دل انگیزی كه در كودكی می دیدم، در اعماق فكر من پیدا نیست. متحیر شدم، مگر این همان قرآنی نیست كه من در كودكی می خواندم و آنقدر از معانی آن لذت می بردم ! چرا امروز اینقدر مشكل و پیچیده و خالی از آن روح و زیبایی و لذت شده است؟! مگر این قرآن دیگر است؟ آن تصویرهای زنده و روح پرور كجاست؟ ناچار گفته های این و آن و آن همه احتمالات مختلف و احیاناً نامفهوم را رها كرده به مطالعه عمیق خود قرآن پرداختم و قرآن را در خود قرآن جستجو كردم، نه در گفته های این و آن.
دیدم قرآن بار دیگر، همان قیافة جذاب و دلپذیر، همان تصویرهای دل انگیز و جان پرور خود را به من نشان داد و من مسحور این منظره ها شدم! البته این نقشها و صورتهایی كه در این موقع مشاهده می كردم به آن سادگی دوران كودكی نبود؛ چرا اینكه آن روز تنها صورتهای زنده و روح دار آن را می دیدم ولی امروز در پشت آن ها هدفهای عالی و مقاصد بزرگ و پرارزش قرآن را نیز می بینم و در هر حال جاذبه و كشش آن همیشگی و لایزال است. شكر خدا كه من قرآن را پیدا كردم …»[4]
در پایان برخورد لازم می دانم كه از زحمات مسئولین دانشكده، كتابخانه و مخصوصاً استاد گرانقدر جناب آقای محمدی تشكر كنم كه با راهنمایی های خود، در انجام این پروژه مرا بسیار یاری كردند. و امیدوارم كه این پژوهش بتواند قرآن را از دیدگاه قرآن هر چند در حد ناقص و ابتدایی معرفی كند. «ربنا تقبل منا انك انت السمیع العلیم»[5]
اهمیت موضوع
قرآن كریم تجلی خداوند است، همانطوریكه بشر نمی تواند به شناخت خدا نایل بیابد نمی تواند به شناخت تجلی او، قرآن نیز نایل بیابد، بشر خودش نمی تواند به سادگی قرآن را بشناسد، انسان نیازمند هدایت است و قرآن هم كتاب هدایت. و ما نیازمند به معرفی خود قرآن هستیم.
شناخت قرآن از دیدگاه خود قرآن دارای چنان ضرورت بی بدیل است كه هیچ منبع دیگری نمی تواند جایگزین شود. اهمیت این پژوهش وقتی روشن میشود كه به نكات ذیل توجه كنیم:
1- نخست اینكه اگر بخواهیم در مورد قرآن كریم صحبت كنیم به اولین مساله ای كه برخورد می كنیم این است كه عقل و حواس ما نمی تواند به همة مراتب قرآن وقوف پیدا كند، عقل انسان با همة پیچیدگی هایش در برابر عظمت قرآن به زانو درمی آید و ساكت می نشیند.
2- ثانیاً كلام الهی مانند صاحب كلام، بزرگ و فضائلش لایتناهی است كه انسان این موجود محدود نمی تواند سخن را در مورد قرآن كمال برساند. بر این اساس ما برای شناخت قرآن نیز باید به خود قرآن مراجعه كنیم تا ابعاد آن را خود معرفی كند.
تبیین موضوع
قرآن كریم سخن خداوند[6]، ثقل اكبر، كتاب جاویدان راهنمای بشر[7] در تمامی عرصه های زندگی است. هیچ مساله ای در قرآن فروگذار نشده است.[8] در عظمت آن همین بس كه خود می فرماید: لو انزلنا هذا القرآن علی جبل لرأیته خاشعا متصدعا من خشیه الله.[9]اگر این قرآن را بر كوهی نازل كرده بودیم، مسلماً او را می دیدی كه خاشع و از ترس خدا متلاشی میشود. و یا اینكه رسول اكرم (ص) میفرمایند: «فضل القرآن علی سائر الكلام كنضل الله علی سائر خلقه»[10] یعنی برتری قرآن بر دیگر سخنان همچون برتری خداوند بر خلق خود اوست.
قرآن كریم بزرگترین هدیه الهی است برای انسانها كه ایشانرا به سوی سعادت جاودانی هدایت میكند. قرآن مهمترین دلیل بر حقانیت اسلام و رسالت پیامبر گرامی (ص) كه همواره با بیان اعجاز آمیزش حجت را بر همة آدمیان تمام میكند[11]. «هنگامیكه قرآن به توصیف خود می پردازد افقهایی از شناخت را در برابر ما می گشاید كه چون به پژوهش بیشتر در آنها میپردازیم می توانیم از خصایص قرآن و صفات عالی و كمالی آن آگاه شویم. در فهم كتاب خدا باید از خود قرآن مدد گرفت. هیچ بعدی از معرفت نیست كه راهنما و بینه ای از آن در این كتاب آسمانی نباشد.[12]»
قرآن كه مبین هر چیز است نمی تواند مبین خود نباشد. و این رساله به تبیین قرآن از دیدگاه خود قرآن اختصاص داده شده است.
برای شناخت قرآن راههای مختلف و معرفهای مختلفی وجود دارد. راه عقلی، تاریخی و سندی و … یكی از معرفها هم خود قرآن است كه به بهترین وجه خود را معرفی كرده است. این رساله بر اساس این معرف كار خود را شروع كرده است.
پیشینة موضوع:
بدیهی است كه متن اصلی خود قرآن میباشد و پس از آن قدیمیترین منابع روایات تفسیری و متون تفسیری اسلامی است و از صدر اسلام تاكنون دربارة قرآن پژوهشهای بسیاری شده و مطالعات گوناگون انجام شده است و هر كدام از آنها از جهتی قرآن را بررسی كرده اند و دربارة آن ها سخن به زبان آورده اند و به حق هم این پژوهش ها در خور توجه است اما درباره این موضوع به طور خاص سیر كتابهایی نگاشته شده است كه مهمترین آنها عبارتند از:
آشنایی با قرآن اثر استاد مطهری، قرآن حكیم و قرآن در قرآن اثر آقای جوادی آملی و قرآن در قرآن اثر محمدباقر بهبودی سیری در علوم قرآن اثر یعقوب جعفری قرآن شناسی اثر آقای مصباح یزدی.
سوالات اصلی و فرعی تحقیق:
1- تعریف لغوی و اصطلاحی قرآن چیست؟
2- اسامی و نام های قرآن در قرآن كدام است؟
3- ویژگی های قرآن از دیدگاه قرآن كریم كدام است؟
4- آموزه های قرآن را بنویسید؟
5- شیوه های پیام رسانی قرآن چیست؟
6- آداب قرائت قرآن چگونه است؟
7- رسالت قرآن چیست؟
8- مخاطبان قرآن چه كسانی هستند؟
روش تحقیق:
این تحقیق به روش كتابخانه ای صورت گرفته است كه با مراجعه به كتابخانه و بررسی كتب مختلف تدوین شده است.
چكیده
در این تحقیق افزون بر فصل كلیات كه مشتمل بر ضرورت و اهمیت موضوع تبیین موضوع پیشینه است. دارای 7 فصل دیگر میباشد. در فصل اول تعریف لغوی و اصطلاحی قرآن، فرقان، ذكر و كتاب آمده كه به قولی این 4 لفظ اسامی قرآن می باشند[13] و بقیه نام ها هم بررسی شده است.
در فصل دوم ویژگی های قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. مانند ویژگی الهی بودن، حقانیت، رفع اختلاف و …
در فصل سوم آموزه های قرآن مطرح شده است كه حول 3 محور بیان شده: 1- طرح اعتقادات 2- آموزة اخلاقی 3- احكام
در فصل چهارم شیوه های پیام رسانی قرآن گفته شده است. اینكه قرآن برای جلب توجه مخاطبان از چه روشهایی استفاده كرده یا به عبارت دیگر از چه روش هایی استفاده كرده كه مطلب بیان شده تأثیر بیشتری روی مخاطب بگذارد.
در فصل پنجم آداب قرائت قرآن بیان شده است. اینكه برای قرائت بهتر با چه آدابی باید همراه باشد.
در فصل ششم هم رسالت قرآن گفته شده است كه مهمترین رسالت قران انذار و هدایت است. و در فصل هفتم هم مخاطبان قرآن اینكه خطابهای قرآن برای تمام مردم است ولی مردم در برابر این خطابها چند دسته میشوند.
واژگان كلیدی
قرآن. فرقان. ذكر. كتاب
ویژگی های قرآن بسیار زیاد است و دسترسی به همة آنها خود یك رسالة جداگانه می طلبد ولی ما در این بخش به مهمترین ها آنها پرداخته ایم.
1- الهی بودن:
قرآن برترین نعمت خداوند است. خدای سبحان در سورة مباركه الرحمن پس از ذكر صفت «رحمانیت» خداوند سخن از تعلیم قرآن به انسان در میان آمده است. «الرحمن * علّم القرآن» این آیات نورانی نشانگر این نكته است كه قران كریم، اولین و مهمترین و پربارترین نعمت الهی است، زیرا انسان تنها در سایة تعلیم خداوند و دریافت و تلقی قرآن به كمال نهایی خویش می رسد و تا قرآن نباشد كسی به مقام انسانیت راه نمی یابد.
برترین نعمت خداوند یعنی قرآن كریم «احسن الحدیث» نیز هست، بهترین سخن و زیباترین كلامی است كه خدای سبحان نازل فرموده، چه از نظر الفاظ و عبارات و فصاحت و بلاغت و چه از نظر محتوای غنی و انسان سازش. اگر كلامی بهتر و عمیق تر از قرآن كریم امكان می داشت یقیناً خدای سبحان آن را برای خاتم انبیائیش نازل می فرمود. اگر كلامی برتر از قرآن فرض شود و خداوند آن را به دست آخرین پیام آورش ندهد، منشأ آن یا ندانستن است یا نتوانستن و یا بخل ورزیدن كه همة این ها از صفات سلبیه ای است كه ثبوت آنها بر خدای سبحان محال است. ممكن نیست چیزی موجود باشد و خدایی كه عین علم نامحدود است از او بی خبر باشد.
از طرف دیگر بخل و نبخشیدن از نقص و ضعف سرچشمه میگیرد كه كمال نامحدود خداوند منزه از آن است. بنابراین قرآن بهترین پیام و كاملترین ره آورد جاودانی و برترین نعمت الهی است و كلامی برتر از آن ممكن نخواهد بود. البته محتمل است سبب عدم تحقق كلام برتر، هیچ یك از
سراسر مزبور نباشد- كه همگی به ناحیة فاعل برمی گردند- بلكه جهت عدم تحقق آن، فقدان قابلیت مخاطبان باشد- كه به ناحیة قابل برمی گردد- لیكن آنچه مقصود است حاصل خواهد شد. زیرا در دنیا، كلامی والاتر از قرآن محتمل نخواهد بود چون جامعه انسانی برای پذیرش كاملتر از آن مستعد نیست.
مبدأ نزول قرآن
ذات اقدس اله در آیاتی از كتاب خود، اصل نزول قرآن و مبدأ نزول آن را كه همان اسمای حسنای الهی است، بیان فرموده كه بخش عمدة این آیات در «حوامیم سبعه» است. حوامیم سبعه به هفت سوره ای گفته میشود كه در آغاز آن ها حروف مقطعة «حم» آمده باشد. این شروع مشترك ، نشانگر مضمون مشترك و هدف ویژه ای است كه این سوره ها دارند.
افزون بر این هفت سوره در سوره های دیگری مانند واقعه، آل عمران، علق نیز به مسأله منشأ و مبدأ نزول قرآن اشاره شده است.
1- نزول از خدای حی قیوم
خدای سبحان در سورة آل عمران می فرماید: الم * الله لا اله الا هو الحی القیوم * نزّل علیك الكتاب بالحق»[14]. آمدن اسمای حسنای الهی درآیات قرآن كریم بر اساس ارتباط موضوع مطرح شده با آن «اسم» است. اگر در آیه ای «الرحمن الرحیم» آمده و در آیة دیگر «شدید العقاب» به دلیل تناسب محتوایی آن آیات با هر یك از این «اسمای حسنی» است.
در این آیات كریمه، پیش از میان نزول قرآن دو اسم «حی» و «قیوم» برای خداوند كه نازل كنندة قرآن است، آمده و اشاره به این دارد كه نزول قرآن كریم، از مبدأ «حی قیوم» است ولی فرماید: آن خدایی كه حی و قیوم است و هیچ معبودی نیست مگر او، قرآن و كتابت خویش را در معیت و مصاحبت حق بر تو نازل نمود.
2- نزول از خدای رب العالمین
خدای سبحان در سورة واقعه نزول قرآن را از ساحت «رب العالمین» بیان فرموده است. «إنه لقرآن كریم * فی كتاب مكنون لایمسه الا المطهرون * تنزیل من رب العالمین»[15]. اگر مقصود از عالمین در این آیه جهان ها و عوالم باشد، معنای این كریمه این است كه قرآن از سوی پروردگار جهان ها و عوالم نازل شده و به همین دلیل، هماهنگ با تكوین و عوالم هستی است. و اگر مقصود از عالمیان، جهانیان باشد، در این صورت معنای آیه این میشود كه قرآن كریم، از سوی پروردگار جهانیان نازل شده و از این رو برآورندة نیازهای همة انسان ها در همة عصرهاست و فطرت آنان را شكوفا می سازد.
و جملة «فی كتاب مكنون» توصیف دوم قرآن است. می فرماید: قرآن محفوظ و مصون از هر دگرگونی و تبدیل است، چون در كتابی است كه آن كتاب اینطور است و آن كتاب عبارت است از لوح محفوظ، همچنان كه در جای دیگر فرموده «بل هو قرآن مجید فی لوح محفوظ»[16].
و جملة «لایَمَسُّهُ اِلّا المُطَهَّرونَ» صفت كتاب مكنون و لوح محفوظ است. و معنایش این است كه آن كتاب مكنون كه قرآن در آن است و یا قرآنی كه در آن كتاب است، از دسترس اغیار و ناپاكان محفوظ است و جز پاكان كسی با آن مساس ندارد.»[17]
3- نزول از خدای معلم و اكرم
در سورة علق و در آغاز بعثت و رسالت رسول اكرم (ص) چنین آمده است: «إقرأ باسمِ رَبِّك الذی خَلَق * خَلَقَ الإنسانَ مِنْ عَلَق * إقْرَأ وَ رَبُّكَ الاكْرَم * الذی عَلَّمَ بالْقَلَم * عَلَّمَ الإنْسانَ مالَمْ یَعْلَم *[18].
در این آیات كریمه مبدأ نزول قرآن، خدای «معلم» و «اكرم» معرفی شده و می فرماید: ای رسول ما! قرآن را با نام پروردگارت كه آفرینندة عالم است، قرائت كن. خدایی كه آدمی را از خون بسته آفرید، بخوان قرآن را كه پروردگار تو كریمترین كریمان است. خدایی كه بشر را علم نوشتن با قلم آموخت و به آدم آنچه را كه نمی دانست، به الهام خود تعلیم داد.
4- نزول از خدای رحمان رحیم
در سورة فصلت كه یكی از حوامیم سبعه است فرمود: «حم * تنزیل من الرحمن الرحیم»[19] یعنی این كتاب از رحمت رحمانی حق بشارت گرفته و از رحمت رحیمیه تنزل یافته است. مقصود از این رحمت، رحمت عاطفی نیست زیرا آن رحمت، به دلیل انفعالی بودنش، ملازم با نقص است. چه اینكه به جهت عاطفی بودن، نیاز به چیزی دارد كه عاطفه برانگیز باشد و احساسات عواطف شخص را برانگیزد و او را به رحمت وادار نماید.
منظور از رحمت در این آیة كریمه و در اسمای حسنای الهی، رحمتی است كه نقص موجودات را به كمال، ترسیم میكند و ناقص را از طریق هدایت، به كمال خویش واصل می سازد و این رحمت، رحمتی ابتدایی و غیرانفعالی است، رحمتی كه پیش از خلقت بوده و سبب خلقت است. چنانكه به جهت كامل ساختن مخلوق، همراه آن و پس از آن نیز خواهد بود. در بحث های آتی روشن خواهد شد كه هنگام اجتماع دو اسم از اسمای حسنای الهی مانند حی و قیوم، و رحمان و رحیم نكاح آن اسمای حسنی و زواج آن صفات علیا سهم موثری در تنزل قرآن دارد.
5- نزول از خدای مبارك
در سورة دخان می فرماید: «حم * والكتاب المبین * انا انزلناه فی لیلة مباركه»[20]و سپس می فرماید: «اقرا من عندنا انا كنا مرسلین»[21]
یعنی قسم به این كتاب مبین كه ما آن را در شب پربركت قدر نازل نمودیم و اینكه نزول قرآن در شب «مبارك» از سوی خدای «تبارك و تعالی» است. قرآن ، تنزل یافتة بركت خدایی است، ظاهرش بركت ظاهری دارد و باطنش بركت باطنی.
«و اسبع علیكم نعمه ظاهرة و باطنه»[22] قرآن كریم، برترین نعمت الهی است كه در ظاهر و باطنش نعمت فراوان وجود دارد. فرض آنكه، اگر بركتی برای قرآن ثابت شود یا برای شب قدر مقدر گردد همة آن ها بالعرض خواهد بود، زیرا منشاء بركت ظرف زمان یا مظروف آن، ذات خداوند است كه بركت، به طور اصیل و ذاتی از آن اوست: «تبارك الذی بیده الملك»[23] بنابراین، مبدأ نزول قرآن خداوند تبارك است.
قیمت فایل فقط 19,000 تومان
برچسب ها : بررسی قرآن در قرآن , پایان نامه بررسی قرآن در قرآن , مقاله بررسی قرآن در قرآن , پروژه بررسی قرآن در قرآن , تحقیق بررسی قرآن در قرآن , دانلود پایان نامه بررسی قرآن در قرآن , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق
بررسی قرآن در قرآن
دسته: علوم انسانی بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 502 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 261
پایان نامه بررسی قرآن در قرآن در 261 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 19,000 تومان
بررسی قرآن در قرآن
پیشگفتار
«الحمدالله الذی انزل علی عبده الكتاب»[1] ستایش خاص خدایی است كه این كتاب استوار را بر بندة خویش فروفرستاد. خداوند این كتاب را بر بندگانش نازل كرد تا بندگان خود را از گمراهی نجات دهد و راه نجات را در تمسك به این كتاب و اهل بیت پیامبر (ص) قرار داد. همچنانكه پیامبر (ص) در حدیث معروف ثقلین میفرمایند: «إنی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی اهل بیتی. ما إن تمسكتم بهمالن تضلوا بعدی ابدا» من در بین شما دو چیز گرانقدر باقی گذاشتم. كتاب خدا و عترتم كه اگر به آن متمسك شودی هرگز گمراه نخواهید شد»[2]
قرآن در تمامی ابعاد فردی، اجتماعی، مادی، معنوی، دنیوی و اخروی هدایت انسان را تأمین كرده است.
استاد مطهری میفرمایند:
«قرآن مثل بعضی كتابهای مذهبی نیست كه یك سلسله مسائل رمزآسا در مورد خدا و خلقت و تكوین مطرح كرده باشد و حداكثر یك سلسله اندرزهای اخلاقی هم ضمیمه كرده باشد. قرآن اصول معتقدات و انكار و اندیشه هایی را كه برای یك انسان به عنوان یك موجود با ایمان و صاحب عقیده لازم و ضروری است و همچنین اصول تربیت و اخلاق و نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان كرده است.»[3]
پس از آنجا كه شناخت قرآن یكی از ضروری ترین و مهم ترین نیازهای هدایتی بشر است. شناخت آن به سادگی میسر نیست. برای یافتن آن نیز باید به خود قرآن مراجعه كرد و قرآن را در قرآن یافت.
نویسندة معروف اسلام «سید قطب» در مقدمه كتاب خود «تصویر فنی قرآن مجید» بحث جالبی تحت عنوان «من قرآن را پیدا كردم» دارد كه خلاصه اش این است.
«این كتاب داستانی دارد، تا كتاب به چاپ نرسیده بود آن را در نزد خود نگاه داشتم ولی امروز كه كتاب برای چاپ فرستاده می شود، ناچارم آن را فاش كنم:
در كودكی كه برای نخستین بار قرآن را می خواندم، با اینكه فكر من قادر به درك معانی بلند آن نبود، چیزهایی از آن احساس می كردم. هنگامی كه بعضی از آیات را می خواندم، عكس ها و تصویرهای جالبی در ذهن من نقش می بست. من از این تصویرهای ساده و قدرت خلاقة قرآن، فوق العاده لذت می بردم. و با آن، مدت ها سرخوش بودم، آن ایام با خاطرات شیرینش گذشت.
هنگامی كه قدم در محبط مدرسه گذاشتم وتفسیر قرآن را در كتب تفسیر خواندم و اقوالات این و آن و احتمالات گوناگون را مطالعه كردم. دیدم دیگر اثری از آن «تصویرهای روح پرور» و آن جمال دل انگیزی كه در كودكی می دیدم، در اعماق فكر من پیدا نیست. متحیر شدم، مگر این همان قرآنی نیست كه من در كودكی می خواندم و آنقدر از معانی آن لذت می بردم ! چرا امروز اینقدر مشكل و پیچیده و خالی از آن روح و زیبایی و لذت شده است؟! مگر این قرآن دیگر است؟ آن تصویرهای زنده و روح پرور كجاست؟ ناچار گفته های این و آن و آن همه احتمالات مختلف و احیاناً نامفهوم را رها كرده به مطالعه عمیق خود قرآن پرداختم و قرآن را در خود قرآن جستجو كردم، نه در گفته های این و آن.
دیدم قرآن بار دیگر، همان قیافة جذاب و دلپذیر، همان تصویرهای دل انگیز و جان پرور خود را به من نشان داد و من مسحور این منظره ها شدم! البته این نقشها و صورتهایی كه در این موقع مشاهده می كردم به آن سادگی دوران كودكی نبود؛ چرا اینكه آن روز تنها صورتهای زنده و روح دار آن را می دیدم ولی امروز در پشت آن ها هدفهای عالی و مقاصد بزرگ و پرارزش قرآن را نیز می بینم و در هر حال جاذبه و كشش آن همیشگی و لایزال است. شكر خدا كه من قرآن را پیدا كردم …»[4]
در پایان برخورد لازم می دانم كه از زحمات مسئولین دانشكده، كتابخانه و مخصوصاً استاد گرانقدر جناب آقای محمدی تشكر كنم كه با راهنمایی های خود، در انجام این پروژه مرا بسیار یاری كردند. و امیدوارم كه این پژوهش بتواند قرآن را از دیدگاه قرآن هر چند در حد ناقص و ابتدایی معرفی كند. «ربنا تقبل منا انك انت السمیع العلیم»[5]
اهمیت موضوع
قرآن كریم تجلی خداوند است، همانطوریكه بشر نمی تواند به شناخت خدا نایل بیابد نمی تواند به شناخت تجلی او، قرآن نیز نایل بیابد، بشر خودش نمی تواند به سادگی قرآن را بشناسد، انسان نیازمند هدایت است و قرآن هم كتاب هدایت. و ما نیازمند به معرفی خود قرآن هستیم.
شناخت قرآن از دیدگاه خود قرآن دارای چنان ضرورت بی بدیل است كه هیچ منبع دیگری نمی تواند جایگزین شود. اهمیت این پژوهش وقتی روشن میشود كه به نكات ذیل توجه كنیم:
1- نخست اینكه اگر بخواهیم در مورد قرآن كریم صحبت كنیم به اولین مساله ای كه برخورد می كنیم این است كه عقل و حواس ما نمی تواند به همة مراتب قرآن وقوف پیدا كند، عقل انسان با همة پیچیدگی هایش در برابر عظمت قرآن به زانو درمی آید و ساكت می نشیند.
2- ثانیاً كلام الهی مانند صاحب كلام، بزرگ و فضائلش لایتناهی است كه انسان این موجود محدود نمی تواند سخن را در مورد قرآن كمال برساند. بر این اساس ما برای شناخت قرآن نیز باید به خود قرآن مراجعه كنیم تا ابعاد آن را خود معرفی كند.
تبیین موضوع
قرآن كریم سخن خداوند[6]، ثقل اكبر، كتاب جاویدان راهنمای بشر[7] در تمامی عرصه های زندگی است. هیچ مساله ای در قرآن فروگذار نشده است.[8] در عظمت آن همین بس كه خود می فرماید: لو انزلنا هذا القرآن علی جبل لرأیته خاشعا متصدعا من خشیه الله.[9]اگر این قرآن را بر كوهی نازل كرده بودیم، مسلماً او را می دیدی كه خاشع و از ترس خدا متلاشی میشود. و یا اینكه رسول اكرم (ص) میفرمایند: «فضل القرآن علی سائر الكلام كنضل الله علی سائر خلقه»[10] یعنی برتری قرآن بر دیگر سخنان همچون برتری خداوند بر خلق خود اوست.
قرآن كریم بزرگترین هدیه الهی است برای انسانها كه ایشانرا به سوی سعادت جاودانی هدایت میكند. قرآن مهمترین دلیل بر حقانیت اسلام و رسالت پیامبر گرامی (ص) كه همواره با بیان اعجاز آمیزش حجت را بر همة آدمیان تمام میكند[11]. «هنگامیكه قرآن به توصیف خود می پردازد افقهایی از شناخت را در برابر ما می گشاید كه چون به پژوهش بیشتر در آنها میپردازیم می توانیم از خصایص قرآن و صفات عالی و كمالی آن آگاه شویم. در فهم كتاب خدا باید از خود قرآن مدد گرفت. هیچ بعدی از معرفت نیست كه راهنما و بینه ای از آن در این كتاب آسمانی نباشد.[12]»
قرآن كه مبین هر چیز است نمی تواند مبین خود نباشد. و این رساله به تبیین قرآن از دیدگاه خود قرآن اختصاص داده شده است.
برای شناخت قرآن راههای مختلف و معرفهای مختلفی وجود دارد. راه عقلی، تاریخی و سندی و … یكی از معرفها هم خود قرآن است كه به بهترین وجه خود را معرفی كرده است. این رساله بر اساس این معرف كار خود را شروع كرده است.
پیشینة موضوع:
بدیهی است كه متن اصلی خود قرآن میباشد و پس از آن قدیمیترین منابع روایات تفسیری و متون تفسیری اسلامی است و از صدر اسلام تاكنون دربارة قرآن پژوهشهای بسیاری شده و مطالعات گوناگون انجام شده است و هر كدام از آنها از جهتی قرآن را بررسی كرده اند و دربارة آن ها سخن به زبان آورده اند و به حق هم این پژوهش ها در خور توجه است اما درباره این موضوع به طور خاص سیر كتابهایی نگاشته شده است كه مهمترین آنها عبارتند از:
آشنایی با قرآن اثر استاد مطهری، قرآن حكیم و قرآن در قرآن اثر آقای جوادی آملی و قرآن در قرآن اثر محمدباقر بهبودی سیری در علوم قرآن اثر یعقوب جعفری قرآن شناسی اثر آقای مصباح یزدی.
سوالات اصلی و فرعی تحقیق:
1- تعریف لغوی و اصطلاحی قرآن چیست؟
2- اسامی و نام های قرآن در قرآن كدام است؟
3- ویژگی های قرآن از دیدگاه قرآن كریم كدام است؟
4- آموزه های قرآن را بنویسید؟
5- شیوه های پیام رسانی قرآن چیست؟
6- آداب قرائت قرآن چگونه است؟
7- رسالت قرآن چیست؟
8- مخاطبان قرآن چه كسانی هستند؟
روش تحقیق:
این تحقیق به روش كتابخانه ای صورت گرفته است كه با مراجعه به كتابخانه و بررسی كتب مختلف تدوین شده است.
چكیده
در این تحقیق افزون بر فصل كلیات كه مشتمل بر ضرورت و اهمیت موضوع تبیین موضوع پیشینه است. دارای 7 فصل دیگر میباشد. در فصل اول تعریف لغوی و اصطلاحی قرآن، فرقان، ذكر و كتاب آمده كه به قولی این 4 لفظ اسامی قرآن می باشند[13] و بقیه نام ها هم بررسی شده است.
در فصل دوم ویژگی های قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. مانند ویژگی الهی بودن، حقانیت، رفع اختلاف و …
در فصل سوم آموزه های قرآن مطرح شده است كه حول 3 محور بیان شده: 1- طرح اعتقادات 2- آموزة اخلاقی 3- احكام
در فصل چهارم شیوه های پیام رسانی قرآن گفته شده است. اینكه قرآن برای جلب توجه مخاطبان از چه روشهایی استفاده كرده یا به عبارت دیگر از چه روش هایی استفاده كرده كه مطلب بیان شده تأثیر بیشتری روی مخاطب بگذارد.
در فصل پنجم آداب قرائت قرآن بیان شده است. اینكه برای قرائت بهتر با چه آدابی باید همراه باشد.
در فصل ششم هم رسالت قرآن گفته شده است كه مهمترین رسالت قران انذار و هدایت است. و در فصل هفتم هم مخاطبان قرآن اینكه خطابهای قرآن برای تمام مردم است ولی مردم در برابر این خطابها چند دسته میشوند.
واژگان كلیدی
قرآن. فرقان. ذكر. كتاب
ویژگی های قرآن بسیار زیاد است و دسترسی به همة آنها خود یك رسالة جداگانه می طلبد ولی ما در این بخش به مهمترین ها آنها پرداخته ایم.
1- الهی بودن:
قرآن برترین نعمت خداوند است. خدای سبحان در سورة مباركه الرحمن پس از ذكر صفت «رحمانیت» خداوند سخن از تعلیم قرآن به انسان در میان آمده است. «الرحمن * علّم القرآن» این آیات نورانی نشانگر این نكته است كه قران كریم، اولین و مهمترین و پربارترین نعمت الهی است، زیرا انسان تنها در سایة تعلیم خداوند و دریافت و تلقی قرآن به كمال نهایی خویش می رسد و تا قرآن نباشد كسی به مقام انسانیت راه نمی یابد.
برترین نعمت خداوند یعنی قرآن كریم «احسن الحدیث» نیز هست، بهترین سخن و زیباترین كلامی است كه خدای سبحان نازل فرموده، چه از نظر الفاظ و عبارات و فصاحت و بلاغت و چه از نظر محتوای غنی و انسان سازش. اگر كلامی بهتر و عمیق تر از قرآن كریم امكان می داشت یقیناً خدای سبحان آن را برای خاتم انبیائیش نازل می فرمود. اگر كلامی برتر از قرآن فرض شود و خداوند آن را به دست آخرین پیام آورش ندهد، منشأ آن یا ندانستن است یا نتوانستن و یا بخل ورزیدن كه همة این ها از صفات سلبیه ای است كه ثبوت آنها بر خدای سبحان محال است. ممكن نیست چیزی موجود باشد و خدایی كه عین علم نامحدود است از او بی خبر باشد.
از طرف دیگر بخل و نبخشیدن از نقص و ضعف سرچشمه میگیرد كه كمال نامحدود خداوند منزه از آن است. بنابراین قرآن بهترین پیام و كاملترین ره آورد جاودانی و برترین نعمت الهی است و كلامی برتر از آن ممكن نخواهد بود. البته محتمل است سبب عدم تحقق كلام برتر، هیچ یك از
سراسر مزبور نباشد- كه همگی به ناحیة فاعل برمی گردند- بلكه جهت عدم تحقق آن، فقدان قابلیت مخاطبان باشد- كه به ناحیة قابل برمی گردد- لیكن آنچه مقصود است حاصل خواهد شد. زیرا در دنیا، كلامی والاتر از قرآن محتمل نخواهد بود چون جامعه انسانی برای پذیرش كاملتر از آن مستعد نیست.
مبدأ نزول قرآن
ذات اقدس اله در آیاتی از كتاب خود، اصل نزول قرآن و مبدأ نزول آن را كه همان اسمای حسنای الهی است، بیان فرموده كه بخش عمدة این آیات در «حوامیم سبعه» است. حوامیم سبعه به هفت سوره ای گفته میشود كه در آغاز آن ها حروف مقطعة «حم» آمده باشد. این شروع مشترك ، نشانگر مضمون مشترك و هدف ویژه ای است كه این سوره ها دارند.
افزون بر این هفت سوره در سوره های دیگری مانند واقعه، آل عمران، علق نیز به مسأله منشأ و مبدأ نزول قرآن اشاره شده است.
1- نزول از خدای حی قیوم
خدای سبحان در سورة آل عمران می فرماید: الم * الله لا اله الا هو الحی القیوم * نزّل علیك الكتاب بالحق»[14]. آمدن اسمای حسنای الهی درآیات قرآن كریم بر اساس ارتباط موضوع مطرح شده با آن «اسم» است. اگر در آیه ای «الرحمن الرحیم» آمده و در آیة دیگر «شدید العقاب» به دلیل تناسب محتوایی آن آیات با هر یك از این «اسمای حسنی» است.
در این آیات كریمه، پیش از میان نزول قرآن دو اسم «حی» و «قیوم» برای خداوند كه نازل كنندة قرآن است، آمده و اشاره به این دارد كه نزول قرآن كریم، از مبدأ «حی قیوم» است ولی فرماید: آن خدایی كه حی و قیوم است و هیچ معبودی نیست مگر او، قرآن و كتابت خویش را در معیت و مصاحبت حق بر تو نازل نمود.
2- نزول از خدای رب العالمین
خدای سبحان در سورة واقعه نزول قرآن را از ساحت «رب العالمین» بیان فرموده است. «إنه لقرآن كریم * فی كتاب مكنون لایمسه الا المطهرون * تنزیل من رب العالمین»[15]. اگر مقصود از عالمین در این آیه جهان ها و عوالم باشد، معنای این كریمه این است كه قرآن از سوی پروردگار جهان ها و عوالم نازل شده و به همین دلیل، هماهنگ با تكوین و عوالم هستی است. و اگر مقصود از عالمیان، جهانیان باشد، در این صورت معنای آیه این میشود كه قرآن كریم، از سوی پروردگار جهانیان نازل شده و از این رو برآورندة نیازهای همة انسان ها در همة عصرهاست و فطرت آنان را شكوفا می سازد.
و جملة «فی كتاب مكنون» توصیف دوم قرآن است. می فرماید: قرآن محفوظ و مصون از هر دگرگونی و تبدیل است، چون در كتابی است كه آن كتاب اینطور است و آن كتاب عبارت است از لوح محفوظ، همچنان كه در جای دیگر فرموده «بل هو قرآن مجید فی لوح محفوظ»[16].
و جملة «لایَمَسُّهُ اِلّا المُطَهَّرونَ» صفت كتاب مكنون و لوح محفوظ است. و معنایش این است كه آن كتاب مكنون كه قرآن در آن است و یا قرآنی كه در آن كتاب است، از دسترس اغیار و ناپاكان محفوظ است و جز پاكان كسی با آن مساس ندارد.»[17]
3- نزول از خدای معلم و اكرم
در سورة علق و در آغاز بعثت و رسالت رسول اكرم (ص) چنین آمده است: «إقرأ باسمِ رَبِّك الذی خَلَق * خَلَقَ الإنسانَ مِنْ عَلَق * إقْرَأ وَ رَبُّكَ الاكْرَم * الذی عَلَّمَ بالْقَلَم * عَلَّمَ الإنْسانَ مالَمْ یَعْلَم *[18].
در این آیات كریمه مبدأ نزول قرآن، خدای «معلم» و «اكرم» معرفی شده و می فرماید: ای رسول ما! قرآن را با نام پروردگارت كه آفرینندة عالم است، قرائت كن. خدایی كه آدمی را از خون بسته آفرید، بخوان قرآن را كه پروردگار تو كریمترین كریمان است. خدایی كه بشر را علم نوشتن با قلم آموخت و به آدم آنچه را كه نمی دانست، به الهام خود تعلیم داد.
4- نزول از خدای رحمان رحیم
در سورة فصلت كه یكی از حوامیم سبعه است فرمود: «حم * تنزیل من الرحمن الرحیم»[19] یعنی این كتاب از رحمت رحمانی حق بشارت گرفته و از رحمت رحیمیه تنزل یافته است. مقصود از این رحمت، رحمت عاطفی نیست زیرا آن رحمت، به دلیل انفعالی بودنش، ملازم با نقص است. چه اینكه به جهت عاطفی بودن، نیاز به چیزی دارد كه عاطفه برانگیز باشد و احساسات عواطف شخص را برانگیزد و او را به رحمت وادار نماید.
منظور از رحمت در این آیة كریمه و در اسمای حسنای الهی، رحمتی است كه نقص موجودات را به كمال، ترسیم میكند و ناقص را از طریق هدایت، به كمال خویش واصل می سازد و این رحمت، رحمتی ابتدایی و غیرانفعالی است، رحمتی كه پیش از خلقت بوده و سبب خلقت است. چنانكه به جهت كامل ساختن مخلوق، همراه آن و پس از آن نیز خواهد بود. در بحث های آتی روشن خواهد شد كه هنگام اجتماع دو اسم از اسمای حسنای الهی مانند حی و قیوم، و رحمان و رحیم نكاح آن اسمای حسنی و زواج آن صفات علیا سهم موثری در تنزل قرآن دارد.
5- نزول از خدای مبارك
در سورة دخان می فرماید: «حم * والكتاب المبین * انا انزلناه فی لیلة مباركه»[20]و سپس می فرماید: «اقرا من عندنا انا كنا مرسلین»[21]
یعنی قسم به این كتاب مبین كه ما آن را در شب پربركت قدر نازل نمودیم و اینكه نزول قرآن در شب «مبارك» از سوی خدای «تبارك و تعالی» است. قرآن ، تنزل یافتة بركت خدایی است، ظاهرش بركت ظاهری دارد و باطنش بركت باطنی.
«و اسبع علیكم نعمه ظاهرة و باطنه»[22] قرآن كریم، برترین نعمت الهی است كه در ظاهر و باطنش نعمت فراوان وجود دارد. فرض آنكه، اگر بركتی برای قرآن ثابت شود یا برای شب قدر مقدر گردد همة آن ها بالعرض خواهد بود، زیرا منشاء بركت ظرف زمان یا مظروف آن، ذات خداوند است كه بركت، به طور اصیل و ذاتی از آن اوست: «تبارك الذی بیده الملك»[23] بنابراین، مبدأ نزول قرآن خداوند تبارك است.
قیمت فایل فقط 19,000 تومان
برچسب ها : بررسی قرآن در قرآن , پایان نامه بررسی قرآن در قرآن , مقاله بررسی قرآن در قرآن , پروژه بررسی قرآن در قرآن , تحقیق بررسی قرآن در قرآن , دانلود پایان نامه بررسی قرآن در قرآن , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.بررسی چهارده اعجاز علمی قرآن در تفسیر نمونه - خبرگزاری فارس
www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920726000283
۱۴ آبان ۱۳۹۲ ه.ش. - در آیات متعددی از قرآن کریم به مباحث علمی اشاره شده است. از آنجا که برخی از این اشارات علمی در زمان نزول قرآن کشف نشده بود و بشر قرن‌ها بعد به ...
مقالات قرآن کریم و بررسی موضوعی قرآن
www.parsquran.com/articles/
اگر راست مى گوييد سوره اى مانند آن بياوريد به عقیده ما مسلمین, قرآن سخن و وحی خداوند یکتاست. سخنی است که شنیدنش لرزه بر اندام می آورد. ادامه مطلب … » تصویری از ...
بررسی قران
rahedorost.mihanblog.com/
بلکه باید ایات قبل و بعد از ایه را و همینطور دیگر ایات مرتبط با این ایه از قران را هم بررسی کرد. دوم اینکه بعضی از ایات برای تاکید امده اند.نه اینکه تناقض دارند.
نقد و بررسی قرآن و سنت از کتاب درآمدی بر قرآن بلاشر - ...
www.hadith.net/post/.../نقد-و-بررسی-قرآن-و-سنت-از-کتاب-درآمدی-بر-قرآن-بلاشر/
(۹) نقد و بررسی قرآن و سنت از کتاب « درآمدی بر قرآن» بلاشر. موحدپور، عبدالله. کارشناسى ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامى تهران، مرکزى استاد راهنما: حجتى، ...
نقد قرآن - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
https://fa.wikipedia.org/wiki/نقد_قرآن
نقد قرآن، به مجموعه ایرادها و تناقض‌هایی اطلاق میشود که توسط مخالفان قرآن مطرح ..... است و تندروی اسلامی ناشی از برداشت تحت الفظی وحی از قرآن بدون بررسی بوده است، ...
قرآن - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
https://fa.wikipedia.org/wiki/قرآن
کلمهٔ قرآن در لغت به معنی «قرائت کردن» و «خواندن» است و مسلمانان معمولاً به آن با ... علوم قرآنی شامل بررسی تنزیل قرآن، شان نزول، تلاوت، وجوه زبانی، تفسیر، اعجاز، و ...
بررسی محکم و متشابه در قرآن
maarefquran.org › صفحه اصلی موضوعات (12127) › علوم قرآن
قرآن کریم مشتمل بر محکمات و متشابهات است، محکم کلامی است که دلالتش واضح و صریح است و از ظاهر آن، علم به مراد و مقصود حاصل می شود و اصل و اساس قرآن را تشکیل ...
بررسی و نقد توجیه علمی اعجاز قرآن
www.maarefquran.org › صفحه اصلی موضوعات (12127) › علوم قرآن
وجود طرفداران و مخالفانی سرسخت پیرامون توجیه علمی اعجاز قرآن، بررسی این موضوع را ضرورتی دو چندان می بخشد. از این رو هدف اصلی این مقاله، دستیابی به راه حلی ...
بررسی کامل مسئله اعجاز قرآن
www.hawzah.net/fa/Article/View/2153
بررسی کامل مسئله اعجاز قرآن. تاریخ انتشار ... شخصی از فردی تقاضا نموده که در مجلس عزاداری مقداری قرآن قرائت کند و مبلغی را هم به عنوان اجرت به او. شخصی از فردی ...
تفسیر موضوعی قرآن کریم «بررسی دوازده موضوع از منظر قرآن»
www.ghadeer.org/Book/583
سخن مؤلف. بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر موضوعی قرآن کریم در حقیقت دسته بندی آیات قرآن و استخراج دیدگاه آن درباره موضوعات مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ...
جستجوهای مربوط به بررسی قرآن در قرآن
اعجاز علمی قرآن کریم
معجزات علمی قران کریم
اعجاز علمی قران در پزشکی
اعجاز علمی قرآن+pdf
اعجاز ریاضی قرآن
آیات علمی قرآن
اعجازهای قرآن
انواع اعجاز قرآن
اهمیت گرافیک در طراحی سایت