بررسی ساختمان تار و سه تار

پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار در 48 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی ساختمان تار و سه تار

مقدمه:

اینك گلی از بوستان همیشه معطر ایران:

نغمه ها به صد راز و رمز شگفتیهای روح را تجلی می بخشند، از سینه های شرحه شرحه از فراق می گویند، از حجاب جان پرده می افكند و نوای باغ ملكوت را به گوش معشوق ازلی می رسانند. نغمه ها از سازها برمی خیزند و سازها زبان گویای دستان هنرمندان و قلبها همیشه عاشق، تبلور یكی شدن انسان با مصنوع خود، نشانگر نوازشهای مهربانانة انگشتانی درد آشنا و مبین روح یكی شدن انسان با طبیعت.

كتاب حاضر كوششی است برای انعكاس تجارب چندین سالة تحصیل و نیز چهل روز نجوا و گفتگوی هنرمندانه با چوب و همنشینی با هنرمندان این حرفه، استادان این هنر خاضعانه از روز كار خویش می گویند و بی هیچ پرده و پوششی هنرمندان جوان و شایق به ساخت سازهای سنتی ایرانی را گام به گام دست می گیرند راه می برند امید آنكه قدر بدانند و پی بگیرند.

از بذر تا ثمر راه زیادی در پیش است دقت نظر و سعة صدر و همدلی های فراوان درد آشنایان هنر و فرهنگ این مرز و بوم پشتوانة راه بود. چاپ این پایان نامه نیز مرهون توجهات خاص استاد فرزانه و گرانقدر آقای مهندس اردشیر عبدی و استادان كارگاه برادران فتاحی بوده است همگی را پاس می داریم و در تداوم راه نیازمند همدلی و همراهی ایشان هستیم.

تاریخچة كارگاه:

كار و فعالیت این كارگاه در راستای ساخت آلات موسیقی است. این كارگاه ابتدا در سال 1374 بنا به علاقة شخصی استاد قیم فتاحی كه خود یكی از استادان نوازندگی ماهر تار و سه تار در استان است ابتدا در محیطی كوچك از خانة خودشان بوده است كه با توجه به نیاز شهرستان و نیز افزایش تعداد هنرجویان موسیقی و نیاز آنها به ساز، استاد فتاحی در سال 1378 به طور رسمی و با همكاری برادرانش و سرمایه گذاری بیشتر جهت خرید دستگاه و تجهیزات پیشرفته تر برای كار كارگاهی هر چند كوچك اما فعال را تاسیس نمودند كه هر روز رو به پیشرفت بیشتر همچنان به كار خود ادامه می دهند. مواد خام كارگاه كه شامل چوب، چسب،‌ شاخ، استخوان و صدف می‎باشد قسمتی را در همین شهرستان و بعضی دیگر را از استانهای هم جوار تهیه می نمایند.

در یك كارگاه ساز سازی بسته به نوع ماشینهای موجود در كارگاه و تعداد استادكاران ساخت یك یا چندین نوع ساز را انجام می دهند. در كارگاه ساز سازی برادران فتاحی ساخت دو ساز «تار و سه تار» انجام می‎شود كه در فصلهای بعد به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

اجزاء سه تار

لازم به تذكر است كه سه تار در قدیم سه سیم (تار) داشته است. به روایتی مشتاق علیشاه كرمانی (شهادت 1306 هـ . ق) عارفی كه با سه تار و موسیقی آشنایی داشته سیم دیگری بین سیم دوم و سوم آن اضافه كرده و اینك سه تار در حقیقت چهار سیم یا چهار تار دارد. این سیم را واخون و بعضی ها سیم مشتاق می‎نامند.

تشریح اجزاء سه تار

كاسه: جعبه صوتی سه تار می‎باشد كه از جنس چوب توت است.

دسته: پرده های ساز روی آن بسته می‎شوند جنس آن از چوب گردو است.

صفحه: چوب توت نازك كه روی كاسه را پوشانده است و خرك روی آن قرار دارد.

سوراخهای روی صفحه: این سوراخها برای تنظیم صدای ساز ایجاد می‎شوند.

سردسته: قسمتی از دسته كه گوشی های ساز در آن قرار دارند.

گوشی: انتهای سیم به آن بسته می‎شود و با چرخاندن آن ساز كوك می‎شود. جنس آن معمولاً از چوب گردو است.

پرده: از جنس روده است كه روی دسته بسته می‎شود و محل نوتها را تعیین می‌كند.

خرك: از چوب ساخته می‎شود و سیم ها از روی آن عبور می‌كنند.

شیطانك: از استخوان ساخته می‎شود و سیم ها از روی آن عبور می‌كنند.

سیم گیر: در انتهای كاسه نصب می‎شود و انتهای سیم ها را نگاه می دارد. جنس آن از شاخ قوچ، چوب شمشاد جنگلی یا چوب فوفل است.

سیم: سه تار چهار سیم فلزی دارد كه با ضربه ناخن انگشت سبابه به ارتعاش در می‌آیند.

شیار كنار دسته: شیاری است كه در موقع بستن پرده ها از آن استفاده می‎شود.

تذكر: در فصل های دیگر توضیحات بیشتری راجع به اجزاء سه تار داده خواهد شد.

انتخاب چوب:

انتخاب چوب مراحل مختلفی دارد و برش صحیح آن یكی از عوامل مهم ساختن ساز می‎باشد. لذا، مطالعه خواص فیزیولوژیكی درخت دارای اهمیت زیادی است. توضیح دقیق در این باره خارج از عهده نگارنده است. فقط در اینجا برای آشنائی با ساختمان ساقه یك درخت، كه برای ساختن ساز بریده می شود، قسمت های مهم برش عرضی آن به طور خلاصه توضیح داده می‎شود. قسمت بیرونی درخت پوسته آن می‎باشد كه خود از دو قسمت تشكیل شده است «قسمت بیرونی» و «قسمت درونی» و پس از آن قسمت بعدی «لایه زاینده» نام دارد كه یك تك سلول است و هنگام رشد درخت به دو قسمت تقسیم می‎شود. قسمت اول آن تبدیل به قسمت درونی پوست درخت می‎شود كه عامل انتقال مواد غذائی از برگها به بقیه درخت است. قسمت دوم «لایه زاینده» تبدیل به «برون چوب» می‎شود كه عامل انتقال شیره از ریشه به ساقه های درخت می‎باشد. به تدریج كه لایه زاینده سلولهای جدیدی تولید می‌كند «برون چوب» فعالیت فیزیولوژیكی خود را از دست می‎دهد و تبدیل به قسمت سخت تنه می‎شود كه درخت را استوار نگاه می دارد. این قسمت تنه درخت را «درون چوب» می گویند كه در درختهای نسبتاً بزرگ شامل قسمت اعظم برش عرضی درخت می‎شود. قسمت مركزی برش درخت، مغز درخت نام دارد كه از ریشه تا سر تنه درخت ادامه دارد و دور آنرا نخستین حلقه سالانه فرا گرفته است. در برش عرضی درخت چیزی كه خیلی زود جلب توجه می‌كند حلقه های سالانه است كه دایره وار در دور مغز درخت قرار دارند. تعداد این حلقه ها سال درخت را نشان می‎دهد و فاصله بین این حلقه ها همانطوریكه بعد خواهیم دید در انتخاب چوب برای ساز سازی اهمیت فراوانی دارد.

ذكر دو موضوع در اینجا لازم است. اول اینكه رنگ «درون چوب» تیره تر از «برون چوب» می‎باشد. دوم اینكه مغز درخت دارای خلل و فرج های بسیار است كه به راحتی قابل رویت می‎باشد.

در سه تار سازی از چوب درخت توت (نوع میوه دار آن) برای ساختن كاسه و صفحه استفاده می‎شود. «درون چوب» تنها قسمتی از تنه می‎باشد كه برای این كار مناسب است. بقیه چوب تنه چون پوست، «برون چوب» و مغز درخت زائد است و در ساز سازی از آنها استفاده نمی‎شود.

در ساختمان كاسه و صفحه سه تار از چوبهایی استفاده می‎شود كه فاصله حلقه های سالانه آنها از چهار میلیمتر كمتر است و الیافهای طولی به موازات یكدیگر هستند. تهیه چوبهایی با این مشخصات آسان نیست و كار سازنده را مشكل می‌كند. درختهایی كه در مناطق خشك و گرم می رویند برای استفاده در ساز سازی بسیار مناسب هستند. در ایران درختاهی توت حاشیه كویر، اصفهان، قزوین و اطراف تهران برای این كار مناسب هستند. در مناطق پر آب و رطوبت، رشد درختان سریعتر از مناطق خشك می‎باشد در نتیجه فاصله بین حلقه های سالانه زیاد است كه برای استفاده در ساز سازی مناسب نیستند. در فصل مربوط به ساختن صفحه و كاسه سه تار راجع به این موضوع توضیحات بیشتری خواهیم داد.

اتصال دسته به كاسه

برای اتصال دسته به كاسه یك تخته چوب یا فیبر به ابعاد 2 در 30 در 95 سانتیمتر را كه سطح آن در جهت عرضی و طولی كاملاً صاف باشد انتخاب و خطی مستقیم در وسط آن در جهت طولی آن ترسیم می كنیم. این خط را محور طولی سه تار و این تخته چوب را «صفحه كار» می نامیم. عرض دسته را در محل شیطانك (25 میلیمتر) و در محل اتصال به صفحه (28 میلیمتر) روی محور سه تار عمودی ترسیم كرده و انتهای آنها را با خطی كوتاه در جهت دسته مشخص می كنیم.

دسته را كه قبلاً آماده كرده ایم از طرف روی آن در روی صفحه كار قرار می‎دهیم بطوریكه در محل شیطانك و اتصال دسته به كاسه دقیقاً روی خطهایی كه ترسیم كرده‌ایم قرار گیرد. در دو طرف دسته در دو محل كه یكی نزدیك شیطانك و دیگری نزدیك محل اتصال به صفحه است، به روی صفحه كار دو میخ درست در كنار دسته به «صفحه كار» می كوبیم. این میخ ها دسته را در مكان خود محكم نگاه می دارد. برای اطمینان بیشتر با استفاده از حلقه های كشی و قلابهایی كه در اطراف دسته روی «صفحه كار» تعبیه كرده ایم، دسته را ثابت در جای خود نگاه می داریم. در این حالت دسته دقیقاً در محور سه تار قرار گرفته است. دوباره اینكار را با دقت مرور می كنیم كه اگر اشتباهی در كار روی داده است آنرا برطرف كنیم. برای جلوگیری از تماس مستقیم میخ به چوب دسته كه خط سیاهی روی آن بجای می گذارد و چوب را تا اندازه ای تو می برد، قبل از میخ كوبیدن، دولا نوار چسب كاغذی به كنار دسته می چسبانیم. مرحله بعدی قرار دادن گلوی كاسه بر روی زبانه دسته می‎باشد. وقتی اینكار انجام شد محور كاسه را كه قبلا در محل سیم گیر، با مداد مشخص كرده ایم با محور سه تار كه روی «صفحه كار» مشخص شده قرار می‎دهیم. اگر اینكار را دقیقاً و باحوصله انجام دهیم، محور دسته و كاسه كاملاً روی محور سه تار قرار می گیرند. محل اتصال كاسه با دسته را دقیقا بررسی می كنیم كه درزی در محل اتصال وجود نداشته باشد. اگر درزی بود با تراش انتهای كاسه آنرا از بین می بریم. لازم به تذكر است كه برای بدست آوردن نتیجه مطلوب اینكار باید با دقت و حوصله انجام گیرد. بعد از اینكه مطمئن شدیم كه دسته و كاسه با دقت به هم وصل شده اند و محورهای كاسه و دسته به طور صحیح روی محور سه تار قرار دارند، انتهای دسته و كاسه را چسب می زنیم و كاسه را در محل خود روی آن قرار می‎دهیم و با چند حلقه های كشی در جای خود محكم و ثابت نگاه می داریم. قبل از اینكه چسب كاری را شروع كنیم تكه كاغذی زیر دسته و كاسه در قسمت اتصال آنها قرار می‎دهیم كه دسته و كاسه به «صفحه كار» نچسبد. سه تار را در این حالت یك یا دو روز نگاه می داریم تا چسب كاملاً خشك شود. بعد از این مدت، سه تار را از روی صفحه كار برمی داریم. در داخل سه تار، دور زبانه را كه در قسمت داخلی گلو خالی است با چند تكه گوه كه دقیقاً به اندازه های لازم بریده شده‌اند پر می‌كنیم. برای چسباندن گوه ابتدا قسمت خالی دور زبانه را كاملاً چسب می‌مالیم و بعد گوه‌ها را در جاهای مشخص خود قرار می‎دهیم. لازم به تذكر است كه گوه را نباید با فشار در این قسمت جا داد چون ممكن است كاسه را از محور اصلی سه تار خارج كند. دوباره سه تار را روی «صفحه كار» طبق روش بالا كار می گذاریم كه اگر در موقع گوه گذاشتن سه تار مقداری از محور خود خارج شده است به حالت صحیح خود درآید. سه تار را در این حالت دو یا سه روز نگاه میداریم تا چسب كاملاً خشك شود.

صفحه سه تار

مرحله بعدی آماده كردن صفحه و اتصال آن به كاسه است. همانطوریكه در قسمت انتخاب چوب ذكر شد، صفحه سه تار باید با روش صحیحی بریده شود. ضخامت اولیه آن در حدود چهار میلیمتر است و رگه های آن باید ریز باشد. بطور كلی فاصله بین رگه ها باید در حدود دو میلیمتر و از چهار میلیمتر بیشتر نباشد. برای آماده كردن صفحه ابتدا آنرا در حدود 15 دقیقه در آب می جوشانیم تا شیره آن كاملاً خارج شود. بعد آنرا بین دو قطعه چوب با سطح كاملاً صاف قرار می‎دهیم و آنرا با گیره محكم در جای خود نگاه می داریم تا در این حالت خشك شود. سپس طبق روش قبل آنرا می سوزانیم، و در حالتی كه هنوز داغ است آنرا دوباره طبق روش بالا بین دو قطعه چوب می بندیم تا در این حالت سرد شود تا پس از درآوردن آن از قالب كاملاً صاف و فراز و نشیبی نداشته باشد. در مرحله بعدی چوب صفحه را رنده می كنیم یا می ساییم تا ضخامت آن 8/2 میلیمتر شود. ضخامت صفحه را با میكرومتر اندازه می‌گیریم. بعد از اتمام این كار صفحه را روی دهانه كاسه می گذاریم بطوریكه رگه های وسط صفحه دقیقاً در امتداد دسته سه تار قرار گیرند. رگه های ریزتر را در طرف سیم سفید و رگه های درشت تر را در طرف سیم بم قرار می‎دهیم. اندازه صفحه را با مداد روی آن مشخص و در بیرون این خط به فاصله نیم سانتیمتر خطی بموازات آن می كشیم. این خط برش صفحه است كه با اره موئی بریده می‎شود. صفحه را دوباره روی كاسه قرار می‎دهیم و انتهای آن و محل اتصال آنرا با دسته، با مداد روی صفحه و كاسه علامت گذاری می كنیم.

قبل از اتصال صفحه به كاسه، جهت ازدیاد مقاومت صفحه در مقابل فشار خرك، لبه كاسه را در قسمت پهن آن در حدود دو میلیمتر پائین می بریم. بدین طریق كه از طرف سیم گیر تراش را شروع و به تدریج آنرا زیاد می كنیم تا در قسمت پهن صفحه به دو میلیمتر برسد. بهمین ترتیب تراش را به طرف قسمت اتصال كاسه به دسته شروع و به تدریج كم می كنیم تا تراش در این نقطه به هیچ برسد. قبل از چسباندن صفحه به كاسه آنرا روی دهانه آن می گذاریم تا مطمئن شویم كه بین آنها درزی وجود ندارد. در مرحله بعدی دسته سه تار را در گیره قرار می‎دهیم و لبه كاسه را چسب می زنیم و صفحه را با استفاده از علامت های گذاشته شده روی آن قرار می‎دهیم و با نوار چسب كاغذی انرا محكم در جای خود نگاه می داریم. لازم به تذكر است كه در موقع قرار دادن دسته روی گیره بین آنها یك تكه نمد قرار می‎دهیم تا فشار گیره به آن صدمه ای وارد نكند. سه تار را حداقل 24 ساعت در این حالت نگاه می داریم تا چسب كاملاً خشك شود. بعد نوارها را برمی داریم و چوب اضافی دور صفحه را با چاقوی چوبكاری می بریم. صفحه و كاسه را با كاغذ سنباده متوسط (شماره 300) می ساییم تا تمام زوائد آن از بین برود و چوب كاملاً صاف شود. محل اتصال كاسه و صفحه به دسته را هم كاملاً صاف می كنیم. در صفحات بعد خواهیم دید كه صفحه و كاسه سه تار پس از بستن پرده و سیم و آزمایش صدای آن، دوباره تراشیده خواهد شد ولی قبل از اینكه به آن بحث بپردازیم چند مرحله از كار را كه هنوز انجام نداده ایم مورد بحث قرار می‎دهیم.

برچسب ها : بررسی ساختمان تار و سه تار , پایان نامه بررسی ساختمان تار و سه تار , مقاله بررسی ساختمان تار و سه تار , پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار , تحقیق بررسی ساختمان تار و سه تار , دانلود پایان نامه بررسی ساختمان تار و سه تار

بررسی ساختمان تار و سه تار

پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار در 48 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی ساختمان تار و سه تار

مقدمه:

اینك گلی از بوستان همیشه معطر ایران:

نغمه ها به صد راز و رمز شگفتیهای روح را تجلی می بخشند، از سینه های شرحه شرحه از فراق می گویند، از حجاب جان پرده می افكند و نوای باغ ملكوت را به گوش معشوق ازلی می رسانند. نغمه ها از سازها برمی خیزند و سازها زبان گویای دستان هنرمندان و قلبها همیشه عاشق، تبلور یكی شدن انسان با مصنوع خود، نشانگر نوازشهای مهربانانة انگشتانی درد آشنا و مبین روح یكی شدن انسان با طبیعت.

كتاب حاضر كوششی است برای انعكاس تجارب چندین سالة تحصیل و نیز چهل روز نجوا و گفتگوی هنرمندانه با چوب و همنشینی با هنرمندان این حرفه، استادان این هنر خاضعانه از روز كار خویش می گویند و بی هیچ پرده و پوششی هنرمندان جوان و شایق به ساخت سازهای سنتی ایرانی را گام به گام دست می گیرند راه می برند امید آنكه قدر بدانند و پی بگیرند.

از بذر تا ثمر راه زیادی در پیش است دقت نظر و سعة صدر و همدلی های فراوان درد آشنایان هنر و فرهنگ این مرز و بوم پشتوانة راه بود. چاپ این پایان نامه نیز مرهون توجهات خاص استاد فرزانه و گرانقدر آقای مهندس اردشیر عبدی و استادان كارگاه برادران فتاحی بوده است همگی را پاس می داریم و در تداوم راه نیازمند همدلی و همراهی ایشان هستیم.

تاریخچة كارگاه:

كار و فعالیت این كارگاه در راستای ساخت آلات موسیقی است. این كارگاه ابتدا در سال 1374 بنا به علاقة شخصی استاد قیم فتاحی كه خود یكی از استادان نوازندگی ماهر تار و سه تار در استان است ابتدا در محیطی كوچك از خانة خودشان بوده است كه با توجه به نیاز شهرستان و نیز افزایش تعداد هنرجویان موسیقی و نیاز آنها به ساز، استاد فتاحی در سال 1378 به طور رسمی و با همكاری برادرانش و سرمایه گذاری بیشتر جهت خرید دستگاه و تجهیزات پیشرفته تر برای كار كارگاهی هر چند كوچك اما فعال را تاسیس نمودند كه هر روز رو به پیشرفت بیشتر همچنان به كار خود ادامه می دهند. مواد خام كارگاه كه شامل چوب، چسب،‌ شاخ، استخوان و صدف می‎باشد قسمتی را در همین شهرستان و بعضی دیگر را از استانهای هم جوار تهیه می نمایند.

در یك كارگاه ساز سازی بسته به نوع ماشینهای موجود در كارگاه و تعداد استادكاران ساخت یك یا چندین نوع ساز را انجام می دهند. در كارگاه ساز سازی برادران فتاحی ساخت دو ساز «تار و سه تار» انجام می‎شود كه در فصلهای بعد به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

اجزاء سه تار

لازم به تذكر است كه سه تار در قدیم سه سیم (تار) داشته است. به روایتی مشتاق علیشاه كرمانی (شهادت 1306 هـ . ق) عارفی كه با سه تار و موسیقی آشنایی داشته سیم دیگری بین سیم دوم و سوم آن اضافه كرده و اینك سه تار در حقیقت چهار سیم یا چهار تار دارد. این سیم را واخون و بعضی ها سیم مشتاق می‎نامند.

تشریح اجزاء سه تار

كاسه: جعبه صوتی سه تار می‎باشد كه از جنس چوب توت است.

دسته: پرده های ساز روی آن بسته می‎شوند جنس آن از چوب گردو است.

صفحه: چوب توت نازك كه روی كاسه را پوشانده است و خرك روی آن قرار دارد.

سوراخهای روی صفحه: این سوراخها برای تنظیم صدای ساز ایجاد می‎شوند.

سردسته: قسمتی از دسته كه گوشی های ساز در آن قرار دارند.

گوشی: انتهای سیم به آن بسته می‎شود و با چرخاندن آن ساز كوك می‎شود. جنس آن معمولاً از چوب گردو است.

پرده: از جنس روده است كه روی دسته بسته می‎شود و محل نوتها را تعیین می‌كند.

خرك: از چوب ساخته می‎شود و سیم ها از روی آن عبور می‌كنند.

شیطانك: از استخوان ساخته می‎شود و سیم ها از روی آن عبور می‌كنند.

سیم گیر: در انتهای كاسه نصب می‎شود و انتهای سیم ها را نگاه می دارد. جنس آن از شاخ قوچ، چوب شمشاد جنگلی یا چوب فوفل است.

سیم: سه تار چهار سیم فلزی دارد كه با ضربه ناخن انگشت سبابه به ارتعاش در می‌آیند.

شیار كنار دسته: شیاری است كه در موقع بستن پرده ها از آن استفاده می‎شود.

تذكر: در فصل های دیگر توضیحات بیشتری راجع به اجزاء سه تار داده خواهد شد.

انتخاب چوب:

انتخاب چوب مراحل مختلفی دارد و برش صحیح آن یكی از عوامل مهم ساختن ساز می‎باشد. لذا، مطالعه خواص فیزیولوژیكی درخت دارای اهمیت زیادی است. توضیح دقیق در این باره خارج از عهده نگارنده است. فقط در اینجا برای آشنائی با ساختمان ساقه یك درخت، كه برای ساختن ساز بریده می شود، قسمت های مهم برش عرضی آن به طور خلاصه توضیح داده می‎شود. قسمت بیرونی درخت پوسته آن می‎باشد كه خود از دو قسمت تشكیل شده است «قسمت بیرونی» و «قسمت درونی» و پس از آن قسمت بعدی «لایه زاینده» نام دارد كه یك تك سلول است و هنگام رشد درخت به دو قسمت تقسیم می‎شود. قسمت اول آن تبدیل به قسمت درونی پوست درخت می‎شود كه عامل انتقال مواد غذائی از برگها به بقیه درخت است. قسمت دوم «لایه زاینده» تبدیل به «برون چوب» می‎شود كه عامل انتقال شیره از ریشه به ساقه های درخت می‎باشد. به تدریج كه لایه زاینده سلولهای جدیدی تولید می‌كند «برون چوب» فعالیت فیزیولوژیكی خود را از دست می‎دهد و تبدیل به قسمت سخت تنه می‎شود كه درخت را استوار نگاه می دارد. این قسمت تنه درخت را «درون چوب» می گویند كه در درختهای نسبتاً بزرگ شامل قسمت اعظم برش عرضی درخت می‎شود. قسمت مركزی برش درخت، مغز درخت نام دارد كه از ریشه تا سر تنه درخت ادامه دارد و دور آنرا نخستین حلقه سالانه فرا گرفته است. در برش عرضی درخت چیزی كه خیلی زود جلب توجه می‌كند حلقه های سالانه است كه دایره وار در دور مغز درخت قرار دارند. تعداد این حلقه ها سال درخت را نشان می‎دهد و فاصله بین این حلقه ها همانطوریكه بعد خواهیم دید در انتخاب چوب برای ساز سازی اهمیت فراوانی دارد.

ذكر دو موضوع در اینجا لازم است. اول اینكه رنگ «درون چوب» تیره تر از «برون چوب» می‎باشد. دوم اینكه مغز درخت دارای خلل و فرج های بسیار است كه به راحتی قابل رویت می‎باشد.

در سه تار سازی از چوب درخت توت (نوع میوه دار آن) برای ساختن كاسه و صفحه استفاده می‎شود. «درون چوب» تنها قسمتی از تنه می‎باشد كه برای این كار مناسب است. بقیه چوب تنه چون پوست، «برون چوب» و مغز درخت زائد است و در ساز سازی از آنها استفاده نمی‎شود.

در ساختمان كاسه و صفحه سه تار از چوبهایی استفاده می‎شود كه فاصله حلقه های سالانه آنها از چهار میلیمتر كمتر است و الیافهای طولی به موازات یكدیگر هستند. تهیه چوبهایی با این مشخصات آسان نیست و كار سازنده را مشكل می‌كند. درختهایی كه در مناطق خشك و گرم می رویند برای استفاده در ساز سازی بسیار مناسب هستند. در ایران درختاهی توت حاشیه كویر، اصفهان، قزوین و اطراف تهران برای این كار مناسب هستند. در مناطق پر آب و رطوبت، رشد درختان سریعتر از مناطق خشك می‎باشد در نتیجه فاصله بین حلقه های سالانه زیاد است كه برای استفاده در ساز سازی مناسب نیستند. در فصل مربوط به ساختن صفحه و كاسه سه تار راجع به این موضوع توضیحات بیشتری خواهیم داد.

اتصال دسته به كاسه

برای اتصال دسته به كاسه یك تخته چوب یا فیبر به ابعاد 2 در 30 در 95 سانتیمتر را كه سطح آن در جهت عرضی و طولی كاملاً صاف باشد انتخاب و خطی مستقیم در وسط آن در جهت طولی آن ترسیم می كنیم. این خط را محور طولی سه تار و این تخته چوب را «صفحه كار» می نامیم. عرض دسته را در محل شیطانك (25 میلیمتر) و در محل اتصال به صفحه (28 میلیمتر) روی محور سه تار عمودی ترسیم كرده و انتهای آنها را با خطی كوتاه در جهت دسته مشخص می كنیم.

دسته را كه قبلاً آماده كرده ایم از طرف روی آن در روی صفحه كار قرار می‎دهیم بطوریكه در محل شیطانك و اتصال دسته به كاسه دقیقاً روی خطهایی كه ترسیم كرده‌ایم قرار گیرد. در دو طرف دسته در دو محل كه یكی نزدیك شیطانك و دیگری نزدیك محل اتصال به صفحه است، به روی صفحه كار دو میخ درست در كنار دسته به «صفحه كار» می كوبیم. این میخ ها دسته را در مكان خود محكم نگاه می دارد. برای اطمینان بیشتر با استفاده از حلقه های كشی و قلابهایی كه در اطراف دسته روی «صفحه كار» تعبیه كرده ایم، دسته را ثابت در جای خود نگاه می داریم. در این حالت دسته دقیقاً در محور سه تار قرار گرفته است. دوباره اینكار را با دقت مرور می كنیم كه اگر اشتباهی در كار روی داده است آنرا برطرف كنیم. برای جلوگیری از تماس مستقیم میخ به چوب دسته كه خط سیاهی روی آن بجای می گذارد و چوب را تا اندازه ای تو می برد، قبل از میخ كوبیدن، دولا نوار چسب كاغذی به كنار دسته می چسبانیم. مرحله بعدی قرار دادن گلوی كاسه بر روی زبانه دسته می‎باشد. وقتی اینكار انجام شد محور كاسه را كه قبلا در محل سیم گیر، با مداد مشخص كرده ایم با محور سه تار كه روی «صفحه كار» مشخص شده قرار می‎دهیم. اگر اینكار را دقیقاً و باحوصله انجام دهیم، محور دسته و كاسه كاملاً روی محور سه تار قرار می گیرند. محل اتصال كاسه با دسته را دقیقا بررسی می كنیم كه درزی در محل اتصال وجود نداشته باشد. اگر درزی بود با تراش انتهای كاسه آنرا از بین می بریم. لازم به تذكر است كه برای بدست آوردن نتیجه مطلوب اینكار باید با دقت و حوصله انجام گیرد. بعد از اینكه مطمئن شدیم كه دسته و كاسه با دقت به هم وصل شده اند و محورهای كاسه و دسته به طور صحیح روی محور سه تار قرار دارند، انتهای دسته و كاسه را چسب می زنیم و كاسه را در محل خود روی آن قرار می‎دهیم و با چند حلقه های كشی در جای خود محكم و ثابت نگاه می داریم. قبل از اینكه چسب كاری را شروع كنیم تكه كاغذی زیر دسته و كاسه در قسمت اتصال آنها قرار می‎دهیم كه دسته و كاسه به «صفحه كار» نچسبد. سه تار را در این حالت یك یا دو روز نگاه می داریم تا چسب كاملاً خشك شود. بعد از این مدت، سه تار را از روی صفحه كار برمی داریم. در داخل سه تار، دور زبانه را كه در قسمت داخلی گلو خالی است با چند تكه گوه كه دقیقاً به اندازه های لازم بریده شده‌اند پر می‌كنیم. برای چسباندن گوه ابتدا قسمت خالی دور زبانه را كاملاً چسب می‌مالیم و بعد گوه‌ها را در جاهای مشخص خود قرار می‎دهیم. لازم به تذكر است كه گوه را نباید با فشار در این قسمت جا داد چون ممكن است كاسه را از محور اصلی سه تار خارج كند. دوباره سه تار را روی «صفحه كار» طبق روش بالا كار می گذاریم كه اگر در موقع گوه گذاشتن سه تار مقداری از محور خود خارج شده است به حالت صحیح خود درآید. سه تار را در این حالت دو یا سه روز نگاه میداریم تا چسب كاملاً خشك شود.

صفحه سه تار

مرحله بعدی آماده كردن صفحه و اتصال آن به كاسه است. همانطوریكه در قسمت انتخاب چوب ذكر شد، صفحه سه تار باید با روش صحیحی بریده شود. ضخامت اولیه آن در حدود چهار میلیمتر است و رگه های آن باید ریز باشد. بطور كلی فاصله بین رگه ها باید در حدود دو میلیمتر و از چهار میلیمتر بیشتر نباشد. برای آماده كردن صفحه ابتدا آنرا در حدود 15 دقیقه در آب می جوشانیم تا شیره آن كاملاً خارج شود. بعد آنرا بین دو قطعه چوب با سطح كاملاً صاف قرار می‎دهیم و آنرا با گیره محكم در جای خود نگاه می داریم تا در این حالت خشك شود. سپس طبق روش قبل آنرا می سوزانیم، و در حالتی كه هنوز داغ است آنرا دوباره طبق روش بالا بین دو قطعه چوب می بندیم تا در این حالت سرد شود تا پس از درآوردن آن از قالب كاملاً صاف و فراز و نشیبی نداشته باشد. در مرحله بعدی چوب صفحه را رنده می كنیم یا می ساییم تا ضخامت آن 8/2 میلیمتر شود. ضخامت صفحه را با میكرومتر اندازه می‌گیریم. بعد از اتمام این كار صفحه را روی دهانه كاسه می گذاریم بطوریكه رگه های وسط صفحه دقیقاً در امتداد دسته سه تار قرار گیرند. رگه های ریزتر را در طرف سیم سفید و رگه های درشت تر را در طرف سیم بم قرار می‎دهیم. اندازه صفحه را با مداد روی آن مشخص و در بیرون این خط به فاصله نیم سانتیمتر خطی بموازات آن می كشیم. این خط برش صفحه است كه با اره موئی بریده می‎شود. صفحه را دوباره روی كاسه قرار می‎دهیم و انتهای آن و محل اتصال آنرا با دسته، با مداد روی صفحه و كاسه علامت گذاری می كنیم.

قبل از اتصال صفحه به كاسه، جهت ازدیاد مقاومت صفحه در مقابل فشار خرك، لبه كاسه را در قسمت پهن آن در حدود دو میلیمتر پائین می بریم. بدین طریق كه از طرف سیم گیر تراش را شروع و به تدریج آنرا زیاد می كنیم تا در قسمت پهن صفحه به دو میلیمتر برسد. بهمین ترتیب تراش را به طرف قسمت اتصال كاسه به دسته شروع و به تدریج كم می كنیم تا تراش در این نقطه به هیچ برسد. قبل از چسباندن صفحه به كاسه آنرا روی دهانه آن می گذاریم تا مطمئن شویم كه بین آنها درزی وجود ندارد. در مرحله بعدی دسته سه تار را در گیره قرار می‎دهیم و لبه كاسه را چسب می زنیم و صفحه را با استفاده از علامت های گذاشته شده روی آن قرار می‎دهیم و با نوار چسب كاغذی انرا محكم در جای خود نگاه می داریم. لازم به تذكر است كه در موقع قرار دادن دسته روی گیره بین آنها یك تكه نمد قرار می‎دهیم تا فشار گیره به آن صدمه ای وارد نكند. سه تار را حداقل 24 ساعت در این حالت نگاه می داریم تا چسب كاملاً خشك شود. بعد نوارها را برمی داریم و چوب اضافی دور صفحه را با چاقوی چوبكاری می بریم. صفحه و كاسه را با كاغذ سنباده متوسط (شماره 300) می ساییم تا تمام زوائد آن از بین برود و چوب كاملاً صاف شود. محل اتصال كاسه و صفحه به دسته را هم كاملاً صاف می كنیم. در صفحات بعد خواهیم دید كه صفحه و كاسه سه تار پس از بستن پرده و سیم و آزمایش صدای آن، دوباره تراشیده خواهد شد ولی قبل از اینكه به آن بحث بپردازیم چند مرحله از كار را كه هنوز انجام نداده ایم مورد بحث قرار می‎دهیم.

برچسب ها : بررسی ساختمان تار و سه تار , پایان نامه بررسی ساختمان تار و سه تار , مقاله بررسی ساختمان تار و سه تار , پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار , تحقیق بررسی ساختمان تار و سه تار , دانلود پایان نامه بررسی ساختمان تار و سه تار

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار - نقشینه ترنج - سیستم ...
naghshinetrng.madblog.ir/post/948
۱۸ مرداد ۱۳۹۵ ه‍.ش. - پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار. امیدواریم از خرید خود بهره کافی را برده و به موفقیت نزدیکتر شوید دوست گرامی سلام.برای مشاهده توضیحات کامل ...
دانلود پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار -کامل و جامع
6j7ybe.radikaldl.ir/
دانلود پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار -کامل و جامع.
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار - رویال فایل
royalfile.pishroblog.ir/Post/3381
۲۱ مرداد ۱۳۹۵ ه‍.ش. - برای مشاهده توضیحات کامل محصول دانلودی|| پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار || روی دکمه ادامه مطلب کلیک فرمایید پروژه بررسی ساختمان تار و سه ...
دانلود بورد » فروش دانلودی پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار
downloadbord.ir/فروش-دانلودی-پروژه-بررسی-ساختمان-تار-و/
امیدواریم از خرید خود بهره کافی را برده و به موفقیت نزدیکتر شوید به صفحه دانلود فایل(پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار)خوش آمدید برای دانلود به ادامه مطلب بروید.
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار - فایل دار دانشجویی
filedar.cero.ir/product-327870-پروژه-بررسي-ساختمان-تار-و-سه-تار.aspx
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار در 48 صفحه ورد قابل ویرایش. مقدمه: اینك گلی از بوستان همیشه معطر ایران: نغمه ها به صد راز و رمز شگفتیهای روح را تجلی می بخشند، ...
دانلود پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار -کامل و جامع - پنجره ...
panjarerbasman.blogroom.ir/post/1371
۱۹ مرداد ۱۳۹۵ ه‍.ش. - لحظات خوشی را برای شما آرزومندیم نام محصول دانلودی: پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار درجه کیفی و رضایت از دانلود:عالی پروژه بررسی ساختمان ...
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار - جهان پردازش
jahanpardazesh.blogroom.ir/post/152
۱۸ مرداد ۱۳۹۵ ه‍.ش. - برای مشاهده توضیحات کامل محصول دانلودی|| پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار || روی دکمه ادامه مطلب کلیک فرمایید پروژه بررسی ساختمان تار و سه ...
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار : فراسوی ارقام
farasoyargham.najiblog.com/post/1700
۳۰ تیر ۱۳۹۵ ه‍.ش. - سلام.به وبسایت ما خوش آمدید. دوست گرامی سلام.برای مشاهده توضیحات کامل محصول دانلودی|| پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار || روی دکمه ادامه مطلب ...
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار - صفحه اصلی
tarsimenama.8n8.ir/post/2267
امیدواریم از خرید خود بهره کافی را برده و به موفقیت نزدیکتر شوید دوست گرامی سلام.برای مشاهده توضیحات کامل محصول دانلودی|| پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار ...
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار
zeytunipc.yarblog.ir/post/2241
۱۴ مرداد ۱۳۹۵ ه‍.ش. - با آرزوی بهترینها برای شما عزیزان دوست گرامی سلام.برای مشاهده توضیحات کامل محصول دانلودی|| پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار || روی دکمه ادامه ...